Operatie schaal 1994 al weer 24 jaar geleden.
Velen van ons weten het nog, een gigantische happening op de militaire basis Deelen met een ongelooflijke bezoekers aantal van 50-70.000. Voor bezoekers en deelnemers een onvergetelijke dag.
Onder de naam OS 94 bouwden KNVvL- leden een KLM/Fokker modelluchtvaartvloot.
De KLM, Fokker en het NLR (Nationaal Luchtvaart Laboratorium) bestaan 75 jaar.
In het kader van dit drievoudig jubileum was binnen de afdeling Modelvliegsport in 1989 het initiatief genomen om, op schaal en vliegend de belangrijkste vliegtuigen van de voormalige en huidig KLM- vloot als model na te bouwen. Circa 36 door de KLM gekozen radiografisch bestuurde modellen zijn gebouwd door een groot aantal bouwgroepen verspreid over heel Nederland. Naar schatting hebben zij in totaal ca 60.000 uren in het project gestoken.
De modelvloot bestond uit de eerste passagiers vliegtuigen de Havilland DH-9 uit de jaren 1919-1920 een groot aantal Fokkervliegtuigen zoals F-VIIa en F-XI uit de jaren twintig en dertig maar ook de F27, F28 en de nieuwere types als Fokker 50,70 en 100 en de Douglas typen DC2 t/m DC10 en MD11 alsmede Boeing 747 Airbus A310 en vele andere. Allen werden gespoten in de originele KLM beschildering.
Toegepaste technieken.
De meeste modellen werden nagebouwd in schaal 1:10. De widebody toestellen werden echter uitgevoerd in een schaal van 1:16. Sommige modellen vooral de kleinere types werden in de traditionele houtbouw-constructie gemaakt terwijl andere meer bouwden met rompen uit tempex schalen die weer werden ingedekt met balsahout. Anderen maakten een GFK romp met tempex vleugels die werden beplankt met balsa. Om het origineel zo dicht mogelijk te kunnen benaderen en toch de techniek geen geweld aan te doen, moesten de bouwers vaak tot op de bodem van hun creatief kunnen reiken. Sommigen van ons gingen zelfs de vliegtuigen voorzien van eigen gemaakte pneumatisch werkende landingsgestellen waarbij zelfs luchtvering op de poten werd toegepast. De meeste toestellen werden aangedreven door propellers, maar de jets werden aangedreven door impellermotoren. (Helaas waren de turbines toen nog in een prille ontwikkeling).\
Windtunnel
Bij de bouw van modellen werden de bouwers soms voor zodanige vraagstukken gesteld, dat deze niet zonder windtunnelmetingen konden worden opgelost. Een tweetal modellen werd daarom in de windtunnel van het NLR in de Noordoostpolder uitvoerig getest, zodat een duidelijk inzicht kon worden verkregen in de wijze, waarop het vliegtuig veilig en betrouwbaar kon worden gevlogen. Ook werden proeven gedaan met de invloed van stuwkrachten van impellermotoren. Wij waren in de gelukkige omstandigheid dat onze Fokker F 28 werd uitgekozen om in de windtunnel te worden opgebouwd. Tijdens de metingen werden we uitgenodigd door het onderzoeksteam.
Het toestel werd op de kop gemonteerd aan een staag van de windtunnel. De staag werd op afstand bediend en kon in alle hoeken worden geplaatst. Hierdoor kon je het vliegtuig een aantal vlieghoeken geven en de overtreksnelheid van het toestel nabootsen. Op de vleugel werden wollen draadjes gelijmd. Bij normale vliegsnelheid lagen deze draadjes mooi op de vleugel aan.(Onderdruk) Wanneer het vliegtuig in een bepaalde werd gebracht, zag je dat de draadjes niet meer aanlagen (Onderdruk werd verstoord) en kwam het toestel in overtrokken toestand. Tijdens deze proeven werd alles gefilmd. Op computers werden vliegsnelheden, vlieghoeken en krachten op het vliegtuig geregistreerd. Later hebben we een rapport gekregen waarin aanbevelingen werden gedaan.
Na OS 94 werd een groot aantal toestellen ondergebracht in de stichting Phantasy en Blue. De modellen zullen in beginsel alleen voor PR- doeleinden van de KLM beschikbaar worden gesteld.De bouwer blijft eigendom van het toestel maar verplicht zich het toestel te onderhouden.
Na 24 jaar
Inmiddels zijn we 20 jaar verder en zijn de toestellen nog steeds beschikbaar. Soms worden de toestellen geplaatst op een static display bv in Dordmund maar we hebben ook al eens gestaan in de aula van TU Delft waar een internationaal gezelschap tijdens een congres de Douglas DC8, de Airbus A310 en de Boeing 747 kon bewonderen. Ook zijn we met een groot aantal vliegtuigen naar Helchteren (Belgie) geweest om weer eens met deze kisten te vliegen en in oktober zijn we naar Schiphol gereisd om de vliegtuigen te presenteren ter gelegenheid van hun 85 jarig bestaan.
Een aantal jaren geleden werden een aantal modellen voorzien van turbines. De MD11 de DC 8 de Airbus 310 en de Fokker F28 werden hiervoor omgebouwd. Ook werden een tweetal nieuwe modellen aangeboden te bouwen. Marinus werd gevraagd deze voor de stichting te bouwen omdat hij ervaring had met de Airbus A310. Samen met Michel is druk gewerkt om de Airbus 330 vliegklaar te krijgen. Op een aantal clubavonden hebben we de bouwresultaten reeds kunnen bewonderen. Ook moet er nog een Boeing 777 worden gebouwd. Dit geeft echter nogal wat problemen om de juiste gegevens te verzamelen. Boeing is tot nog toe niet bereid maatschetsen te sturen. De KLM, als opdrachtgever voor een aantal van deze toestellen, is nu ingezet om deze gegevens los te peuteren. Wie dit toestel gaat bouwen is nog niet bekend, misschien dat binnen onze vereniging leden zijn die zo’n klus willen klaren?
Toekomst
Hoe de toekomst er uit zal zien weten we niet. KLM blijft een actief beleid voeren en er wordt zelfs gepraat over het jubileumjaar 2019 want dan bestaat KLM 100 jaar. Met fusies en overnames weten niet of de KLM dan nog bestaat.