Onder het motto: “Big is beautifull” en “Kunstvlucht is leuk” wordt er in Nederland al geruime tijd F3A-X gevlogen. Dit is een tak van de RC-Kunstvlucht met grote modelvliegtuigen. Deze modellen zijn afgeleid van vliegtuigen uit de grote luchtvaart die ook voor kunstvlucht worden of werden gebruikt. De Veendammer Luchtvaart Club heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van F3A-X. Vanaf 1984 organiseerde onze vereniging de Nederlandse kampioenschappen in deze klasse. De wedstrijden hadden een internationaal karakter want ook duitse deelnemers deden mee.
Om aan de F3A-X Klasse deel te nemen, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen:
- De minimale spanwijdte voor eendekkers is 2 meter, voor dubbeldekkers 1,65 meter;
- Het schaalmodel moet een goede gelijkenis met het origineel vertonen. Afwijkingen van max. 10% zijn toegestaan.
- Het kleurenschema mag wel naar eigen inzicht worden veranderd; het toestel mag max. 20kg wegen;
- Geldig KNVvL-lidmaatschap met sportlicentie (eventueel kan men ook deelnemen met een daglicentie).
Veel gebruikte toestellen op de F3AX-wedstrijden zijn: de alle typen Extra, Cap, Yak, Sukhoi, Ultimate en Wigens. Maar ook met andere toestellen zoals Laser 200 en Diabolo werden in het begin gevlogen. De meeste zijn uitgerust met een benzinemotor tussen 50cc en 80cc. Uitzonderingen daargelaten. Een aantal deelnemers vliegen met een 3 meter kist met een motor tussen de 150cc en 220cc.
Om rekening te houden met het milieu hebben de meeste vliegtuigen een resonantiepijp. Deze is, alsmede de inlaat van de motor, ingebouwd in de romp. Dit resulteert in een laag geluidsniveau, een geringer brandstofverbruik en meer vermogen. Deze faktoren bepalen mede de keuze van de propeller. Door deze maatregelen ontlasten wij het milieu en kunnen wij onze hobby des te langer blijven uitoefenen.
Naast milieu-eisen is een ander aspect héél belangrijk: de veiligheid. Dit betreft niet alleen de benadering van modelvliegen in het algemeen en onze sport in het bijzonder, maar betreft ook het omgaan met bouwmaterialen en inbouwapparatuur. Goede materialen worden op de juiste manier gebruikt en krachtige servo’s worden toegepast. Bijna alle modellen zijn met 2 accupakketten uitgerust. Mocht één accupakket het begeven, dan kan het model toch nog blijven vliegen.
In de F3A-X zijn er 2 wedstrijdklassen: de A-Klasse en B-Klasse. Het verschil tussen beide zit in het aantal figuren én de moeilijkheidsgraad hiervan. De figuren worden tijdens de wedstrijd door 3 of 5 juryleden beoordeeld. Deze geven per figuur een cijfer tussen 0 en 10.
Jaarlijks organiseren ze 4 wedstrijden om het Nederlands Kampioenschap: twee dag- en twee weekendwedstrijden. Op de dagwedstrijd worden er 3 vluchten gevlogen, waarvan de beste 2 tellen voor het dagresultaat. Op een weekendwedstrijd vliegen wij, indien mogelijk, 6 rondes, waarvan de beste 2 tellen. Zo levert elke wedstrijd een dagwinnaar op in beide klassen. Bovendien wordt aan het eind van het jaar gekeken wie het beste gemiddelde over álle wedstrijden heeft behaald. Diegene is officieel Nederlands Kampioen.
Ook wordt er gelijktijdig een Open Nederlands Kampioenschap gevlogen: de “Holland-Cup”. Hieraan doen naast de Nederlandse deelnemers óók vliegers van over de grens mee. Regelmatig krijgen wij op de wedstrijden bezoek van o.a. Duitse F3AX vliegers (enkele Nederlandse vliegers nemen ook aan Duitse F3AX wedstrijden deel).
De F3A-X is een leuke, hechte groep, ván vliegers, vóór vliegers en dóór vliegers. De groep probeert op basis van gelijkheid en instemming haar beleid te bepalen. Dit houdt in dat iedere vlieger een stem in de groep heeft, waarnaar wordt geluisterd. Ideeën en suggesties kunnen juist door de vliegers zélf worden aangedragen. Met meerderheid van stemmen wordt er dan besloten. De wedstrijd is er natuurlijk om je aan elkaar te meten. Maar méér nog, het is dé ontmoetingsplaats waar ideeën en nieuwigheden worden uitgewisseld, en waar de vliegers elkaar helpen in het afstellen van de vliegtuigen en bij het vliegen van het programma.
Deze gemoedelijke sfeer komt vooral tot uiting tijdens de weekendwedstrijden, waarop zaterdagavond een gezellige barbecue wordt georganiseerd. Veel vliegers blijven ‘s avonds, vaak met het hele gezin, kamperen en dit zorgt toch wel voor een onderlinge verbondenheid en sfeer. Ook op de dagwedstrijden gaat het er vriendschappelijk en collegiaal aan toe.
Heeft het bovenstaande úw belangstelling gewekt? Meedoen is ontzettend leuk, maar ook om te kijken bent u van harte welkom op onze wedstrijden.
- de minimale spanwijdte voor eendekkers is 2 meter, voor dubbeldekkers 1,65 meter;
- het schaalmodel moet een goede gelijkenis met het origineel vertonen. Afwijkingen van max. 10% zijn toegestaan. Het kleurenschema mag wel naar eigen inzicht worden veranderd;
- het toestel mag max. 20kg wegen;
- geldig KNVvL-lidmaatschap met sportlicentie (eventueel kan men ook deelnemen met een daglicentie).
De vliegtuigen die meevliegen zijn, net als in het echt, ontworpen voor aerobatics oftewel kunstvlucht. Dit type vliegtuig heeft de volgende kenmerken:
- groot motorvermogen;
- grote roeroppervlakken;
- licht/sterk gebouwd;
- symmetrisch vleugelprofiel.
Deze kenmerken stellen het toestel in staat de figuren te vliegen.
In de F3A-X-klasse kom je tegenwoordig veel hi-tech produkten tegen: epoxy, glasmat, koolstof en kevlar worden, naast de materialen zoals balsahout en styropor, veel gebruikt bij de bouw van de kist. Hierdoor wordt het vliegtuig licht én sterk.
Er zijn, vooral in Duitsland, verschillende fabrikanten die complete bouwset kunnen leveren. De bouwset bestaat veelal uit een kunstof romp, motorkap en wielkappen, styropor met balsa ingedekte vleugels, landingsgestel.
Ook wordt er uiteraard zelf gebouwd. Het voordeel hiervan is dat je naar eigen inzicht kunt bouwen en het gewicht van de afzonderlijke onderdelen kunt bepalen. Een toestel in balsahout gebouwd is lichter en makkelijker te modificeren dan een romp in GFK. De plaats van vleugel en stabilo ligt vast i.v.m, de aanvormingen aan de romp.
Ook is het repareren van een houtbouwkist makkelijker waarbij het gewicht (in tegenstelling tot GFK) niet toeneemt.
Gewicht is een belangrijk punt waarop gelet moet worden tijdens de bouwfase. Probeer het gewicht zo laag mogelijk te houden. Meer gewicht betekend nl: meer vermogen nodig tijdens verticale klim-figuren. Als gevolg hiervan wordt een grotere motor gebruikt. En dit heeft weer als nadeel dat er meer geluid wordt geproduceerd.
Een tip voor de vlieger die belangstelling heeft voor de F3A-X. Begin met een eenvoudige houtbouwkist van 2 m.
Met eenvoudige besturing en motor kan je zonder al te hoge kosten oefenen en meedoen aan zo’n wedstrijd.
Binnen de club zijn een aantal vliegers die je met raad en daad kunnen bijstaan.
MOTOREN.
Voor kunstvlucht is voldoende motorvermogen nodig om de figuren te vliegen. Dit benodigde vermogen is afhankelijk van een aantal faktoren:
1. grootte van de kist;
2. gewicht van de kist;
3. aërodynamica van de kist;
Het is in de praktijk aan te bevelen om meer dan genoeg motorvermogen te hebben dan te weinig. Bij te weinig vermogen is het nl. veel lastiger om goed en strak de figuren te vliegen. Het vermogen wat eigenlijk ‘te veel’ is, wordt alleen toegepast in de verticale figuren. Bij horizontale vlucht volstaat half tot driekwart gas. Hierdoor ontstaat het ‘constant speed’ vliegen. Het model vliegt zowel vertikaal als horizotaal met een gelijke (= constante) snelheid. Dit geeft een zeer rustig vliegbeeld en wordt ook hoog gewaardeerd door juryleden.
Voor onze vliegtuigen zijn een aantal type motoren geschikt. Er valt een keuze te maken uit tweetakt- en viertaktmotoren, benzine- of methanolmotoren, waarbij moet worden opgetekend dat de tweetakt benzinemotoren ver in de meerderheid zijn. De tweetakt benzinemotoren hebben een hoog vermogen en zijn mede door de elektronische ontsteking en membraancarburateur zeer betrouwbaar en zuinig.
Ontwikkelingen.
De ontwikkelingen in de F3A-X staan ook niet stil. De spanwijdtes waren meestal niet groter dan 2,4 m. Momenteel ziet men de modellen met een spanwijdte van 2,6 m. Motoren worden dan ook groter gekozen. 75cc, 80cc en 100cc vormen geen uitzondering.
Het 3D vliegen met deze kisten is een nieuwe ontwikkeling. Een grotere spanwijdte en een groter vermogen van motoren maakt het 3D en torqen van de modellen gemakkelijker. Ook dienen de grote van de roeren en de uitslagen bij het 3D vliegen worden aangepast.